Cochrane

O co chodzi?

Oksytocyna jest naturalnym hormonem, który powoduje regularne, bolesne skurcze macicy (łona) i rozpoczęcie porodu. Jest ona dostępna jako lek dożylny (do żyły (IV)) i podawana powoli w celu sztucznego pobudzenia porodu, jeśli lekarze lub położne uznają, że jest to konieczne, aby przyspieszyć narodziny dziecka, lub jeśli zażąda tego matka. W krajach zachodnich około jedna na cztery kobiety w ciąży ma indukowany poród, zwykle za pomocą leków prostaglandynowych, samych lub w połączeniu z oksytocyną.

Ryzyko związane ze stosowaniem dożylnej oksytocyny w celu stymulacji skurczów macicy obejmuje występowanie u kobiety zbyt długich lub zbyt częstych skurczów (hiperstymulacja macicy), co może prowadzić do zmian w rytmie serca dziecka i konieczności wykonania cesarskiego cięcia w trybie nagłym. W niniejszym przeglądzie badano, czy przerwanie dożylnego podawania oksytocyny w momencie, gdy poród jest już dobrze rozwinięty (tj. szyjka macicy jest rozwarta ponad połowę), zmniejsza związane z tym ryzyko dla matki i dziecka w porównaniu z kontynuowaniem dożylnego podawania oksytocyny.

Dlaczego jest to ważne?

Zaprzestanie podawania oksytocyny po rozpoczęciu aktywnego porodu może skutkować bardziej naturalnym porodem, szczególnie jeśli zmniejszy się ryzyko nadmiernej stymulacji macicy i konieczności natychmiastowego cięcia cesarskiego. Ponadto całkowita dawka oksytocyny otrzymana przez matkę byłaby mniejsza, co mogłoby prowadzić do mniejszej liczby działań niepożądanych (np. nudności, wymiotów i bólu głowy u matki lub zmian w rytmie serca dziecka).

Jakie dowody uzyskano?

Szukaliśmy dowodów (styczeń 2018 r.) i znaleźliśmy 10 randomizowanych badań kontrolowanych (1888 kobiet i ich niemowląt) przeprowadzonych między lutym 1998 r. a styczniem 2016 r. w szpitalach w Danii, Grecji, Turcji, Izraelu, Iranie, USA, Bangladeszu, Indiach i Tajlandii. Nie możemy być pewni wyników z powodu ograniczeń projektu badania i sposobu zgłaszania wyników.

Zatrzymanie dożylnego podawania oksytocyny podczas aktywnego porodu może zmniejszyć liczbę kobiet, które mają cesarskie cięcie (dziewięć badań, 1784 kobiety). Jednak po przeprowadzeniu kolejnej analizy obejmującej tylko te kobiety, które rzeczywiście były w trakcie aktywnego porodu, okazało się, że różnica między obiema grupami jest prawdopodobnie niewielka lub nie ma jej wcale (cztery badania, 787 kobiet).

Przerwanie podawania dożylnego oksytocyny prawdopodobnie zmniejsza ryzyko wystąpienia u kobiet zbyt długich lub zbyt silnych skurczów, które spowodują zmiany w rytmie serca dziecka (trzy badania, 486 kobiet). Nie mamy pewności, czy przerwanie podawania dożylnego oksytocyny ma wpływ na ryzyko zakażenia bakteryjnego błon płodowych lub worka macicy (jedno badanie, 252 kobiety). Odstawienie dożylnej oksytocyny podczas porodu może mieć niewielki lub żaden wpływ na stosowanie przez kobiety analgezji i znieczulenia zewnątrzoponowego w porównaniu z kobietami, które nadal otrzymywały dożylną oksytocynę (trzy badania, 556 kobiet).

W grupie, w której przerwano podawanie dożylnej oksytocyny, było prawdopodobnie mniej dzieci z nieprawidłowymi wynikami kardiotokografii (elektroniczna metoda pomiaru zarówno skurczów kobiety, jak i bicia serca dziecka) w porównaniu z kobietami, które nadal otrzymywały dożylną oksytocynę (siedem badań, 1390 kobiet).

W porównaniu z kontynuacją dożylnego podawania oksytocyny, odstawienie dożylnego podawania oksytocyny ma prawdopodobnie niewielki wpływ lub nie ma żadnego wpływu na liczbę dzieci z niską punktacją w standardowym teście dobrego samopoczucia noworodków (Apgar), pięć minut po urodzeniu (cztery badania, 893 kobiety), lub inną miarą dobrego samopoczucia noworodków polegającą na jednorazowej analizie krwi pobranej z pępowiny (cztery badania, 873 kobiety).

Włączone badania nie obejmowały wielu wyników tego przeglądu, w tym śmierci matki lub dziecka.

Co to oznacza?

Zaprzestanie podawania oksytocyny po rozpoczęciu aktywnej fazy porodu może zmniejszyć liczbę kobiet, u których skurcze są zbyt długie lub zbyt silne, co powoduje zmiany w rytmie serca dziecka i ryzyko cesarskiego cięcia. Jednak ewentualne zmniejszenie ryzyka cesarskiego cięcia może być artefaktem słabego projektu badania.

Potrzebne są badania lepszej jakości. Mogłyby one objąć analizą te kobiety, które nie osiągnęły aktywnej fazy porodu, ponieważ ich dzieci zostały wcześniej urodzone przez cesarskie cięcie, oraz te, których poród był tak szybki, że nie można było na czas przerwać podawania oksytocyny, co oznacza, że analiza powinna być przeprowadzona zgodnie z zasadą „intention-to-treat”.

Przyszłe badania mogłyby obejmować wyniki wymienione w niniejszym przeglądzie, w tym satysfakcję kobiet.

Przyszłe badania mogłyby obejmować wyniki wymienione w niniejszym przeglądzie.